กำหนดการงานประชุม

กำหนดการ 

งานประชุมวิชาการดนตรีวิทยา

เรื่อง

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวกับการดนตรี

 เฉลิมพระเกียรติในวโรกาสครบรอบร้อยปีบรมราชาภิเษกสมโภช

กำหนดการ 

งานประชุมวิชาการดนตรีวิทยา

เรื่อง

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวกับการดนตรี

 เฉลิมพระเกียรติในวโรกาสครบรอบร้อยปีบรมราชาภิเษกสมโภช

วันพฤหัสบดีที่  24 กุมภาพันธ์ 2554

    ภาคเช้า

8.00 น.              -  ลงทะเบียนผู้เข้าร่วมประชุมวิชาการ

8.30 น.              -  ผู้แทนพระองค์ สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา

                        -  สิริโสภาพัณณวดี  เสด็จถึงหอแสดงดนตรี  อาคารภูมิพลสังคีต

                        -  พิธีเปิดการสัมมนา, คณบดีถวายรายงาน

                        -  ผู้แทนพระองค์ มีพระดำรัสเปิดงาน

 9.00 น.             -  การเสนอบทความวิชาการ

9.00 - 11.30 น.  -  พระราชนิพนธ์ เสภา เรื่องพญาราชวังสัน

                           ประกอบการขับเสภา และบรรเลงปี่พาทย์เสภา 

                           1. โหมโรง งานที่ใช้ประจำเวลาทรงพระเครื่องใหญ่ (ตัดผม)  2.  เพลงพม่าห้าท่อน

                           เรื่องนี้ไม่ได้จัดแสดงมานานกว่า  50 ปี 3.  เพลงจระเข้หางยาว

                           4. เพลงพญาโศก 3 ชั้น เดี่ยวรอบวง  5.  เพลงพระอาทิตย์ชิงดวง             

                           เสนองานโดย                       

                           -  ผู้ช่วยศาสตราจารย์เดชน์  คงอิ่ม  และนักศึกษาวิทยาลัยดุริยางคศิลป์

                           บรรเลงปี่พาทย์เสภาและขับร้อง

                           -  อาจารย์จตุพร สีม่วง  นศ.ป.เอก ดนตรีวิทยา  (ม.ขอนแก่น) ขับเสภา

                           -  นางสาวณัฏฐนิช  นักปี่  (นศ.ป.โท สาขาดนตรีวิทยา) บรรยาย

                           -  การบรรเลงเดี่ยวเพลงพญาโศก 3 ชั้น รอบวง

12.00 - 13.00 น.  --  พักรับประทานอาหารกลางวัน  --

ภาคบ่าย

13.00 - 14.30 น.    -  การเสวนาเรื่อง “เพลงจากละครร้อง 7  เรื่อง พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 6”

                              งานวิจัยใหม่  เสนอเป็นครั้งแรก 2554 โดย ผศ. คมคาย  กลิ่นภักดี               

                              สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์  กระทรวงวัฒนธรรม

                              การแสดงตัวอย่าง ละครรำพระราชนิพนธ์เรื่อง “ศกุนตลา”

                              ตอน ท้าวทุษยันต์ตามกวาง ถึง พบนางศกุนตลา

                              นักศึกษาสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ 

14.30 - 15.45 น.       -  บทความวิชาการ “เพลงตับเรื่องพระนาละ” พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 6

                              โดย นายนิธิศ  แปงน้อย (นศ.ป.โท ดนตรีวิทยา มหิดล)

                              งานพระราชนิพนธ์ อายุกว่า 100 ปี ค้นพบจากแผ่นเสียงโบราณ              

                              -  ประวัติ ม.ล.เล็ก กุญชร อัศวเสนา นักร้องเพลงตับชุดนี้ (พ.ศ. 2471)

                              โดย อาจารย์ช้างต้น กุญชร ณ อยุธยา (มหาวิทยาลัยรังสิต)

                  
15.45 -16.30 น.       -  งานพระราชนิพนธ์ “เบิกโรง” ในรัชกาลที่ 6 รวม 3 เรื่อง

                             เป็นงานทบทวนดนตรีและการแสดงครั้ง 

                             อดีตที่คนรุ่นปัจจุบันอาจไม่รู้จัก               

                             เพลงพระราชนิพนธ์เบิกโรง “พระคเณศร์เสียงา”

                             เพลงพระราชนิพนธ์เบิกโรง “รามสูรชิงแก้ว”

                             เพลงพระราชนิพนธ์เบิกโรง “ฤๅษีเสี่ยงลูก”

                             โดย รศ.ดร.ชมนาด กิจขันธ์ ดำเนินการเสวนา

                             ผศ.ดร.ศุภชัย จันทรสุวรรณ และ ผศ. สุภาวดี โพธิเวชกุล 

                             สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์  และ  ม.ราชภัฎสวนสุนันทา

                            --  พักรับประทานอาหารเย็น  --

18.00 – 19.30 น.   -  การบรรยายเรื่อง “วงเครื่องสายผสมเปียโนฝ่ายใน ราชสำนักรัชกาลที่ 6”

                          เป็นงานทบทวนพระราชนิยมในราชสำนัก รัชกาลที่ 6                          

                          โดย  นางสาวรตวรรณ  พฤกษาโรจนกุล (น.ศ.ป.โท ดนตรีวิทยา มหิดล)

                          การบรรเลงวงเครื่องสายผสมเปียโน โดย  อาจารย์สหรัฐ  จันทร์เฉลิม  
                          และนักศึกษาวิทยาลัยดุริยางคศิลป์ เพลงจากเรื่องวิวาหพระสมุทรและเรื่องปล่อยแก่

19.30-21.00 น.     -  วงดุริยางค์สากล Thailand  Philharmonic Orchestra

                          ประชุมบทเพลงพระราชนิพนธ์ ที่นำมาทำเป็นเพลงไทยสากล                       

                          โดย อาจารย์ และนักศึกษา  พันตรี ประทีป สุพรรณโรจน์ อำนวยเพลง

                          บรรเลงและขับร้องเพลงไทยสากล  บทพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 6                 

                          ประมาณ 12 เพลง  (มีการแสดงของ ม.ราชภัฎสวนสุนันทาด้วยบางเพลง)                                       

วันศุกร์ที่ 25 กุมภาพันธ์ 2554       

                          วันนี้ทั้งวัน เป็นการเสวนาประวัติ กำเนิดเพลงดนตรีฝรั่งสมัยรัชกาลที่ 6 
                          เป็นครั้งแรกได้เห็นรูป ได้ยินเรื่องราว คนสำคัญผู้ร่วมงานสร้างดนตรีฝรั่ง  

                          โรงเรียนสอนดนตรีแห่งแรกของสยาม

8.30-9.00 น.         -  ลงทะเบียน 

9.00 – 9.45 น.      -  ประวัติ ครูผู้สอนดนตรีฝรั่งในสมัยรัชกาลที่ 6

                          -  หมื่นคำรณพิฆาต หมื่นอำนาจไพรี  ขุนดนตรีบรรเลง

                          -  ทูนกระหม่อมบริพัตร หลวงวาทิตบรเทศ (แดง)

                  Alberto Nazzari  ,พระประดิษฐ์ไพเราะ (เอ .วัน  วาระศิริ)  

                -  พระเจนดุริยางค์   (ปิติ วาทยะกร)

                          -  อ. ณัจชยา นัจจนาวานนท์  (นศ.ป.เอก ดนตรีวิทยา มหิดล)

                          มหาวิทยาลัยนเรศวรและคณะ

9.45 -11.15น.     -  โรงเรียนพรานหลวง และ กำเนิดวงเครื่องสายฝรั่งหลวง

                           เล่าเรื่องอดีตที่มีคนรู้น้อยมาก
                           งานดนตรีฝรั่งเกิดสมัยรัชกาลที่ 6 ที่หาฟังยาก                        

                           โดย อ. เสถียร  ดวงจันทร์ทิพย์ (นักวิจัยดนตรีวิทยา มหิดล)

11.15 - 12.00 น. -  บทความ “กำเนิดมหาอุปรากรในสมัยรัชกาลที่ 6”

                           น.ส.ณัฐธัญ  อินทร์คง (นศ.ป.เอก ดนตรีวิทยา)

                           เรื่องเจ้าตากสิน  เรื่อง  Cavelleria Rusticana(พ.ย.2461)

                  เรื่อง Il Pagliacci (ธ.ค. 2464)

12.00 - 13.00 น. --  พักรับประทานอาหารกลางวัน  --

13.00 – 14.30 น.  -  การอภิปรายหมู่ “วิเคราะห์เพลงฝรั่งที่เกิดใหม่  ในสมัยรัชกาลที่ 6”

                       เพลงพระนิพนธ์ทูลกระหม่อมบริพัตร 4 เพลง :งานวิชาการของนักศึกษา ป.ท                    

                         -  เพลงโศก  นายกมลธรรม  เกื้อบุตร (นศ.ป.โท ดนตรีวิทยา)

                         -  เพลงสรรเสริญเสือป่า  นายศุภศิระ  ทวิชัย (นศ.ป.โท ดนตรีวิทยา)

                         -  เพลงมหาฤกษ์  น.ส. อรณิชา  อรรจนกุล (นศ.ป.โท ดนตรีวิทยา)

                         -  เพลงว็อลทซ์ ปลื้มจิต  น.ส.ดารารัตน์  หุตะวัฒนะ (นศ.ป.โท ดนตรีวิทยา)

                            นายธีระวัฒน์  วรรณเลิศ (นศ.ปท.ดนตรีปฏิบัติ)

                            หัวหน้าคณะผู้อภิปราย  ผู้ช่วยศาสตราจารย์อนรรฆ  จรัณยานนท์

14.30 - 15.00 น. -   ย้อนอดีต เล่าเรื่องโรงละครหลวงสวนมิสกะวัน – การสูญสลาย

                            เรื่องน่าสนใจที่ไม่มีใครรู้                                 

                            โดยคุณประหยัด โตษะกาญจนะ นักดนตรีผู้เกิด-โตในสวนมิสกะวัน

                            โรงละครนี้อยู่ที่ไหน ใช้ทำอะไรบ้าง เหตุใดจึงไม่เหลือให้เห็น

15.00-15.30 น.       -  บรรยายเรื่อง “ดัมบ์แครมโบ พระราชนิยมการละเล่นในราชสำนักรัชกาลที่ 6”

                            ทบทวนงานพระราชนิยม ที่น้อยคนจะรู้จัก       

                            ศ.เกียรติคุณ น.พ.พูนพิศ  อมาตยกุล 

15.30-16.30 น.      -  สมเด็จพระมงกุฎเกล้ากับกำเนิดภาพยนตร์ไทย  

                             บรรยายและฉายภาพ  เรื่องที่รู้กันน้อย                                              

                           อ.โดม  สุขวงศ์ และคณะ พิพิธภัณฑ์ภาพยนตร์ ศาลายา

16.30  น.                                             -  พิธีปิด

                                                 ...................................

นิทรรศการ จัดในห้องโถง หน้าหอแสดงดนตรี ชั้นบน และล่าง

1. พระราชประวัติ    1.1    เสนอสไลด์ฉายภาพนิ่ง ประกอบคำบรรยาย เวียน (ใช้หูฟัง)

1.2    พระบรมรูป พระรูป ขาวดำ  สี  บน Board พร้อมคำบรรยายตั้งแต่ประสูติ  ทรงศึกษา ณ ประเทศอังกฤษ

พระรูปแสดงทรงละคร  ทรงดนตรี

                                     พระรูปพระราชธิดา พระมเหสี เทวี และเจ้าจอม 

2. เอกสาร สิ่งพิมพ์  หนังสือ สื่อเสียง เพลงดนตรีพระราชนิพนธ์

                           2.1    ตัวอย่างหนังสือ ภาพถ่ายลายพระหัตถ์บทเพลงพระราชนิพนธ์

                           2.2    ภาพบุคคลสำคัญ ที่เกี่ยวข้องกับเพลงดนตรี-พระราชนิพนธ์

                           2.3    ภาพและหลักฐานทางวิชาการ เกี่ยวกับบุคคล และเหตุการณ์ ดนตรี สมัย

รัชกาลที่ 6

-ภาพ วงเครื่องสายฝรั่งหลวง และนักดนตรีฝรั่ง

-ภาพ นักดนตรีไทย กรมมหรสพ

-ภาพ ศิลปิน นักแสดงบางราย

                          2.4    สื่อเสียงเพลงพระราชนิพนธ์

เครื่องเล่นแผ่นเสียงสมัย รัชกาลที่ 6  แผ่นเสียง เพลงไทยสมัยรัชกาลที่ 6

แผ่นเสียงและ CD  เพลงพระราชนิพนธ์ รัชกาลที่ 6

                                   -ภาพผู้เกี่ยวข้องกับงานผลิตสื่อเสียง ในสมัย รัชกาลที่ 6

                                   -แผ่นเสียง ที่กรมมหรสพ สมัยรัชกาลที่ 6 บันทึก โดยพระยาประสานดุริยศัพท์

                                   และนักดนตรี นักร้องของกรมมหรสพ

******เข้าชม มีส่วนร่วม ในการสัมมนาครั้งนี้โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายใดใดทั้งสิ้น

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวกับการดนตรี เฉลิมพระเกียรติในวโรกาสครบรอบร้อยปีบรมราชาภิเษกสมโภช

ประชุมวิชาการ

เรื่อง

ประชุมวิชาการดนตรีวิทยา

เรื่อง

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวกับการดนตรี

เฉลิมพระเกียรติในวโรกาสครบรอบร้อยปี บรมราชาภิเษกสมโภช

วันพฤหัสบดีที่ 24  และ วันศุกร์ที่ 25 กุมภาพันธ์ 2554

ณ หอแสดงดนตรี

วิทยาลัยดุริยางคศิลป์  มหาวิทยาลัยมหิดล ณ ศาลายา 

อ.พุทธมณฑล  นครปฐม

หลักการและเหตุผล

                ดนตรีวิทยา (Musicology) เป็นสาขาวิชาการดนตรีที่จัดว่าสำคัญมาก ถือได้ว่าเป็นเสาหลักแห่งองค์ความรู้ในวิชาดนตรี นักศึกษาที่เรียนดนตรีเป็นวิชาเอกหรือเป็นวิชาชีพทุกคนจะต้องเรียนรู้วิชานี้ ทั้งต้องรับการอบรมบ่มเพาะให้เกิดความเข้าใจลึกซึ้งในเรื่องของดนตรี มิใช่มีแต่เพียงเรื่องของบทเพลงและเสียงเพลงเท่านั้น ยังครอบคลุมถึงประวัติศาสตร์ของดนตรีในทุกแง่มุมไม่ว่าจะเป็นเรื่องของชีวประวัติของคีตกวี ผู้ประพันธ์เพลง(คือผู้แต่งทำนอง บทร้อง และการประสานเสียง) ประวัติของบทเพลง ประเภทของเพลง การแบ่งยุคสมัยของดนตรี การนำเพลงดนตรีไปใช้ประโยชน์ ทั้งในเรื่องของวัฒนธรรม ค่านิยม ความเชื่อ ประเพณี ความหลากหลายของบรรดาเครื่องดนตรีที่ใช้งาน เรื่องของดนตรีชาติพันธ์ มาตรฐานเสียงดนตรี ตลอดจนถึงวิวัฒนาการของเพลงดนตรีไปจนถึงศาสตร์ ศิลป์ และผลที่เกิดตามมาจากธุรกิจดนตรีด้วย

                พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 6 ทรงเป็นเอกอัครมหาศิลปินผู้เชี่ยวชาญยิ่งนักในเรื่องของอักษรศาสตร์ งานพระราชนิพนธ์บทละคร บทขับร้อง ประเภทร้อยกรอง มีเกินกว่า 853 เรื่อง  ซึ่งต้องมีดนตรีเข้าไปเกี่ยวข้องด้วย  ตามพระราชประวัตินั้นทรงบรรเลงดนตรีและขับร้องเพลงไทยมาตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์ ทรงชำนาญในเรื่องของเพลงดนตรีอย่างลึกซึ้งยิ่งนัก จนถึงทรงพระราชนิพนธ์บทละครไปพร้อมกับการบรรจุทำนองเพลงลงไว้ทันทีในเวลาเดียวกัน  มีหลักฐานแสดงถึงพระอัจฉริยภาพ ที่ ฯพณฯ ม.ล.ปิ่น มาลากุลได้รวบรวมไว้ว่า  ทรงเริ่มงานวิจารณ์ละคร ตั้งแต่พระชันษา 13 เริ่มนิพนธ์บทละคร เมื่อพระชันษา 14 ทรงจัดการแสดงละครและทรงร่วมแสดงละครเมื่อพระชันษาได้ 15 มีบทพระราชนิพนธ์ละครทั้งภาษาไทยและอังกฤษมากกว่า 167 เรื่อง  บางครั้งเรื่องเดียวกัน ทรงสร้างไว้หลายหลากถึงสามแบบ คือบทสำหรับละครนอก ละครพูด ละครร้องแบบดึกดำบรรพ์ ฯลฯ แม้แต่ละครโอเปร่าภาษาต่างประเทศก็มีงานที่พระองค์ได้ทรงสร้างไว้ด้วย พระราชประวัติและงานที่ทรงไว้ล้วนมีค่าในงานด้านดนตรีวิทยาอย่างมหาศาล

                นอกจากนี้ตลอดระยะเวลา 16 ปีที่ครองราชย์ งานที่ทรงก่อตั้ง ทั้งงานดนตรีไทย ดนตรีฝรั่ง และงานกรมมหรสพมีทั้งเรื่องการสร้างศิลปินทุกสาขาจำนวนมาก   ล้วนมีทั้งฝีมือและความรอบรู้ สามารถในงานศิลปะ จนได้สืบสานการเป็นครูเป็นแบบอย่างให้ศิลปะการแสดงของชาติมั่นคงอยู่ได้ ทั้งตกทอดมาเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาติจนถึงทุกวันนี้ นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณเกินกว่าจะบรรยายได้หมดสิ้น

                ในวาระที่งานบรมราชาภิเษกสมโภชในรัชกาลที่ 6 ครบรอบ100 ปีได้เวียนมาถึงในปี 2554 นี้  มหาวิทยาลัยมหิดลจึงได้ร่วมใจกันจัดงานประชุมวิชาการดนตรีวิทยาขึ้น  เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติ ได้รับการสนับสนุนอย่างเต็มกำลังโดยท่านคณบดีวิทยาลัยดุริยางคศิลป์ รศ.ดร.สุกรี เจริญสุข บรรดาครูอาจารย์และนักศึกษาดนตรีทั้งหลาย แผนงานประชุมวิชาการเรื่องนี้จึงได้สำเร็จได้ด้วยดี โดยนักศึกษาทั้งอดีต ปัจจุบัน และครูอาจารย์ ได้ร่วมกำลังช่วยกันด้วยความตั้งใจเป็นอย่างดียิ่ง ผลที่ได้คือองค์ความรู้ที่เกิดประโยชน์แก่นักศึกษาและประชาชนทั่วไปอย่างมหาศาล

                วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ รำลึกถึงสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ว่าทรงเป็น  พระราชธิดาพระองค์เดียวในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6  ทั้งทราบว่าสมเด็จเจ้าฟ้าฯ โปรดทรงดนตรี และโปรดปรานเพลงพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 6 เป็นอันมาก จึงปรารถนาที่จะกราบบังคมทูลเชิญเสด็จมาเป็นประธานในงานนี้ แต่ทราบว่าขณะนี้ ทรงประชวร มิอาจจะเสด็จพระราชดำเนินได้ แต่ก็ยังหวังในพระบารมีเป็นที่พึ่ง  หากสมเด็จเจ้าฟ้าฯ จะทรงพระกรุณา พระราชทานผู้แทนพระองค์ เสด็จไปเป็นประธานในพิธีเปิด ตามวันและเวลาที่แจ้งไว้ในกำหนดการที่ปรากฏนี้  การประชุมวิชาการครั้งนี้ เป็นเรื่องเกี่ยวกับดนตรีไทยพระราชนิพนธ์ และเรื่องกำเนิดดนตรีฝรั่งในกรุงสยามสมัยรัชกาลที่ 6 พร้อมข้อมูลวิชาการที่ค้นพบใหม่  มีเอกสาiวิชาการ ที่ใช้อ้างอิงได้เผยแพร่เป็นครั้งแรกหลายรายการ รวมทั้งซีดีเพลงเก่าสมัยรัชกาลที่ 6 และที่บันทึกเสียงใหม่ นำมาเผยแพร่เป็นที่ระลึกด้วย